آب بندی استخر های کشاورزی و مخازن بتنی آب
تاریخچه استخرها به 5000 سال قبل باز می‌گردد و تا پایان جنگ جهانی دوم برای خانواده‌های متوسط به وقوع نمی‌پیوست. با رشد صنعت آمریکا و افزایش جمعیت خانواده‌ها، نیاز به مکان‌هایی برای گذراندن اوقات فراغت پیدا کردند و ساخت استخر به عنوان راه‌حلی خلاقانه برای حل این مشکل مطرح شد.
استخرها انواع مختلفی دارند:
- استخرهای بتنی
- استخرهای ژئوممبران
- استخرهای پیش‌ساخته
- استخرهای فایبرگلاس
مزایای استخرهای بتنی عبارتند از:
- طول عمر بسیار بالا
- مقاومت در برابر تنش‌های محیطی
- آب‌بندی یکپارچه که باعث اجرای آسان و طولانی‌مدت آن می‌شود
- مناسب برای مصارف مختلف از جمله استفاده در ویلایی‌ها، مزارع کشاورزی، پرورش ماهی، استخرهای شنا و جکوزی
- مقاومت در برابر تنش‌های مکانیکی مانند نیروهای کششی، خمشی و برشی
معایب استخرهای بتنی عبارتند از:
- هزینه‌های بالای ساخت
- زمان طولانی برای احداث
مزایای استخرهای ژئوممبرانی شامل:
- سرعت بالا در نصب
- هزینه اجرایی کمتر نسبت به سایر انواع استخرها
معایب استخرهای ژئوممبرانی عبارتند از:
- هزینه‌های بالای تعمیرات
- خطرات بیشتر جهت استفاده تفریحی
- عدم یکپارچگی در استخرهای قالبی
- مقاومت کمتر در برابر عوامل محیطی
- مقاومت ناکافی در برابر آتش و اشتعال
- کمبود ضریب الاستیسیته و شکنندگی در فصل‌های سرد
- مقاومت ناکافی در برابر برخورد اجسام تیز و برنده
مزایای استخرهای پیش‌ساخته عبارتند از:
- قیمت مناسب
- قابلیت جابجایی
- نصب سریع و آسان بدون نیاز به گودبرداری
معایب استخرهای پیش‌ساخته شامل:
- دوام کمتر
- محدودیت‌های ابعادی
- مقاومت ناکافی در برابر برخورد اجسام تیز و برنده
- کمبود مقاومت در برابر اشعه‌های مضر خورشیدی
در شرایط اقلیمی کشور و با توجه به اهمیت ذخیره‌سازی آب در صنایع مختلف، ساخت استخرها دارای اهمیت ویژه‌ای است. ساخت استخرها بدون رعایت اصول فنی و سازه‌ای، پس از احداث، مشکلات بسیاری را ایجاد می‌کند، به ویژه در امور آب‌بندی مخازن و استخرهای ذخیره آب. یک استخر تنها زمانی می‌تواند به‌طور کامل آب را ذخیره و آب بندی کند که از نظر ساختار سازه‌ای، مقاومت لازم را در برابر وزن آب داشته باشد و از نشست و شکست جلوگیری کند.
ساخت استخر ها و مخازن ذخیره آب با بتن مسلح (بتن و میلگرد)
ساخت استخرها و مخازن ذخیره آب با استفاده از بتن مسلح (بتن و میلگرد) دارای اهمیت ویژه‌ای است. برای ساختن یک استخر، رعایت نکات اساسی از جمله رعایت اولویت ساخت بسیار حائز اهمیت است. عدم رعایت این اصول می‌تواند به شکست و نشست سازه و کاهش استحکام و یکپارچگی آن منجر شود.
در ساخت استخرها، ابتدا باید بدنه استخر روی کفشده گذاشته شود و از اشتباهات رایج آن استفاده از روش‌های کفسازی بعد از ساخت بدنه استخر است.
طراحی استخرهای بتنی با استفاده از میلگرد مناسب ابعاد سازه و ضخامت بدنه و کف، برای بتن ریزی تاثیر زیادی در مقاومت سازه دارد. عدم رعایت این مسائل می‌تواند باعث شکست و نشست سازه شود و نهایتاً باعث عدم آب بندی کامل استخر می‌شود.
ساختار بتن با استفاده از میلگرد مناسب می‌تواند در برابر فشارهای فشاری و کششی آب مقاومت کند. استفاده از بتن به تنهایی در کفسازی و بدنه استخرها می‌تواند باعث کاهش مقاومت خمشی بتن در برابر فشارهای وارده آب و نهایتاً ایجاد ترک در قسمت‌های پرفشار سازه شود.
تقویت سازه در نقاط پر تنش استخرها و مخازن بتنی از اصول اساسی ساخت استخر است. استفاده از میلگردهای تقویتی در نقاط اتصال دو بدنه (کنج‌ها) و اتصال بدنه به کف استخر، تاثیر چشم‌گیری در مقاومت سازه در برابر فشارهای وارده خواهد داشت.
برای حفظ استقامت سازه، لوله‌های ورود و خروج آب باید در مکان‌های مناسب قرار داده شوند و نصب تاسیسات استخرها باید توسط افراد متخصص صورت گیرد.
ساخت استخرها با استفاده از سازه‌های سنتی مانند آجر، سنگ و بلوک به دلیل عدم یکپارچگی این سازه‌ها و فشار بالای آب می‌تواند باعث ایجاد نشست و شکست در قسمت‌های مختلف استخر شود. این موضوع می‌تواند منجر به عدم آب‌بندی کامل، افزایش هزینه‌های بالاسری و نیاز به بازسازی شود.
بررسی آب بندی و عایق کاری استخر و مخازن بتنی آب
ساخت استخرها و مخازن بتنی نیازمند آب‌بندی و عایق‌کاری دقیق هستند. ایستایی سازه و مقاومت آن در برابر فشار آب از جمله موارد حیاتی در آب‌بندی و عایق‌کاری مخازن و استخرهای بتنی است.
یکی از نکات قابل توجه در آب‌بندی و عایق‌کاری مخازن و استخرهای بتنی، آب‌بندی محل بولت‌هاست. در اکثر موارد، برای عایق‌کاری بولت‌ها از چسب‌ها، درزگیرها، انواع رزین‌ها و چسب‌های پایه آب یا شیمیایی استفاده می‌شود. اما با توجه به تغییرات دمایی مختلف در فصول سال و کاهش ضریب الاستیسیته این مواد، ممکن است ترک‌ها در آنها ایجاد شود که به نوبه خود باعث نشت آب می‌شود. برای آب‌بندی محل بولت‌ها، می‌توان ابتدا اسپنسرها و بوشن‌های پلاستیکی نگه‌داری میلگرد را خارج کرد و سپس از ملات‌های پایه سیمان با مواد نانو برای ترمیم این نقاط استفاده کرد. استفاده از این ملات‌ها که هم‌خانواده با بتن هستند، ساختار یکپارچه‌ای ایجاد کرده و چسبندگی مناسبی به سطح بتن دارند.
در سازه‌های بتنی آب، وجود درزهای انقطاع از مشکلات اساسی است که باید به آن توجه کرد. بتن‌ریزی باید به صورت یکپارچه انجام شود و از بتن‌ریزی مقطعی باید جلوگیری شود. زمان بتن‌ریزی باید طوری در نظر گرفته شود که بتن ریخته شده به بتن قبلی چسبیده و از ایجاد درز بواسطه عدم چسبندگی بتن تازه به بتن قدیمی جلوگیری شود.
سطح صاف و صیقلی بتن می‌تواند باعث جداشدن و پوسته‌شدن مواد به صورت لایه‌ای از سطح بتن شود. استفاده از مواد با ترکیبات معدنی و همچنین از ملات‌های پودر سنگ و سیمان و نرمه‌کشی برای عایق‌کاری و آب‌بندی ممکن است به دلیل ضریب الاستیسیته پایین و عدم چسبندگی مناسب و ایجاد ترک‌های ریز از سطح بتن جداشده، دوام آب‌بندی را کاهش دهد.
استفاده از چسب‌ها و رزین‌ها، به‌ویژه با استفاده از شبکه‌های توری و پی‌ال‌سی، ممکن است در طول زمان تبله شده و باعث مشکلات آب‌بندی شود. این مسئله ناشی از ضریب الاستیسیته کم چسب‌ها در دماهای مختلف است و در دماهای پایین و هوای سرد، ممکن است شکننده شوند.
استفاده از مواد نانو برای عایق‌کاری می‌تواند بهبود آب‌بندی را فراهم کند. این مواد با نفوذ به سطح بتن و ایجاد چسبندگی بدون ایجاد لایه، باعث آب‌بندی با کیفیت و مقاوم می‌شوند.
مزایای عایق‌های نانو کالیمورا نسبت به سایر چسب‌ها و رزین‌ها شامل مقاومت در دماهای بسیار پایین (حتی منفی ۷۰ درجه سانتیگراد) است. همچنین، کیفیت بالا و هزینه مناسب، اجرای آسان و سریع، رنگ‌آمیزی، سازگاری با محیط زیست و عدم استفاده از مواد شیمیایی باعث جلوگیری از رشد جلبک‌ها و خزه‌ها بر روی سطوح بتن و استخرها می‌شود.
با اجرای درست و علمی، همراه با تجربه اجرایی مناسب، می‌توانید به بهینه‌سازی هزینه‌های آب‌بندی و عایق‌کاری بپردازید و در ساخت مخازن و استخرهای بتنی به نتایج بهتری دست پیدا کنید.
بدون دیدگاه